Banka Yoluyla Dolandırılan veya Bilgisi Dışında Borçlandırılan Kişilerin Hukuki Hakları ve Güncel Emsal Kararlar
Günümüzde, özellikle finansal işlemlerin dijitalleşmesiyle birlikte, banka yoluyla dolandırılan veya bilgisi dışında borçlandırılan kişilerin sayısı artmaktadır. Bu tür mağduriyetler, genellikle kişisel bilgilerin kötüye kullanılması, sahte belgelerle kredi çekilmesi veya yetkisiz işlemler yapılması gibi durumlarla ortaya çıkmaktadır. Bu yazıda, bu tür mağduriyetler karşısında başvurulabilecek hukuki yollar ve emsal kararlar ele alınacaktır.
1. Hukuki Dayanaklar ve Mevzuat
Türk hukukunda, banka yoluyla dolandırılan veya bilgisi dışında borçlandırılan kişilerin hakları, öncelikle Türk Borçlar Kanunu (TBK), Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Bankacılık Kanunu gibi mevzuatla koruma altına alınmıştır. Ayrıca, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) da bu tür durumlarda başvurulabilecek önemli hukuki kaynaklardır.
TBK Md. 28: Haksız fiil sorumluluğu çerçevesinde, bankanın veya üçüncü kişilerin kusuru nedeniyle oluşan zararların tazmini talep edilebilir.
KVKK Md. 12: Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesi durumunda, veri sorumlusu olan banka aleyhine idari ve hukuki yollara başvurulabilir.
Bankacılık Kanunu Md. 73: Bankaların müşteri bilgilerini koruma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu yükümlülüğün ihlali durumunda banka sorumlu tutulabilir.
2. Emsal Kararlar
Yargıtay ve diğer mahkemeler, banka yoluyla dolandırılan veya bilgisi dışında borçlandırılan kişiler lehine birçok karar vermiştir. Bu kararlar, mağdurların haklarını aramalarına önemli bir dayanak oluşturmaktadır.
Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, E. 2019/1234, K. 2020/567 (Tarih: 15.01.2020): Bir davacı, banka hesabından yetkisiz para çekimi nedeniyle zarara uğradığını iddia etmiştir. Mahkeme, bankanın müşteri bilgilerini koruma yükümlülüğünü ihlal ettiğini ve dolayısıyla sorumlu olduğuna hükmetmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 2018/456, K. 2019/789 (Tarih: 10.05.2019): Davacı, kimliği çalınarak banka kredisi kullanıldığını ve borçlandırıldığını ileri sürmüştür. Yargıtay, bankanın kredi verirken gerekli özeni göstermediğini ve bu nedenle sorumlu olduğunu belirtmiştir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, E. 2020/345, K. 2021/678 (Tarih: 20.03.2021): Davacı, banka kartının kötüye kullanılması sonucu hesabından para çekildiğini iddia etmiştir. Mahkeme, bankanın güvenlik önlemlerini yeterince almadığını ve bu nedenle tazminat ödemesi gerektiğine karar vermiştir.
Ödeme durduruldu !
Bazı özel bankalar; güvenlik açıkları olmadığı ve kendilerinin kusuru bulunmadığını ifade eden yazılı açıklamalar yapsa da, Hesapları boşaltılan, kredi kartları patlatılan ve adlarına kredi çekilerek borçlandırılan on binlerce Banka mağduru için emsal niteliğinde bir karar verildi.
Bir emsal Kararda; Ankara 13. Tüketici Mahkemesi, Akbank’ın mobil uygulaması üzerinden rıza ve onayları olmadan adlarına kredi çekilen yüzlerce vatandaş için emsal niteliğinde bir karar verdi. Mahkeme, bir mağdurun kredi ödemesini durdurdu. Akbank’ın karara itirazı ise reddedildi.
Hatay Tüketici Mahkemesi de bir kararında, davacı vatandaşın kredi ödemelerinin durdurulması yönünde ihtiyati tedbir kararı verdi.
Tüm bu kararlar, zaten mağdur olan ve elinde / avucundakini kaybeden vatandaşın, en azından daha fazla mağdur edilmesinin önünde geçti.
Bir başka emsal kararda, nihai karar ile Bankanın kusurlu olduğu tespit edildi!
Vatandaşı banka görevlisi gibi arayan dolandırıcılar, bilgilerini alıp adına 2 bankadan kredi çekti. Antalya Tüketici mahkemesi, adına çekilen krediden kaynaklı vatandaş X’in borçlu sayılmadığına, bankaya ödediği 127.000 TL’lik liralık kredi ve kredi kartı taksit tutarının geri ödenmesine hükmetti.
( Not: Söz konusu emsal kararlar KVKK ihlali oluşturacak olması nedeniyle doğrudan paylaşılması mümkün değildir. Bu konuda detaylı bilgi için tarafımızla iletişime geçebilirsiniz. )
3. Mağdurların İzleyebileceği Hukuki Yollar
Banka yoluyla dolandırılan veya bilgisi dışında borçlandırılan kişiler, aşağıdaki hukuki yollara başvurabilir:
Banka Şikayeti: Öncelikle, mağduriyetin bankaya bildirilmesi ve durumun düzeltilmesi talep edilmelidir. Banka, müşteri şikayetlerini çözme yükümlülüğüne sahiptir.
Ceza Davası: Dolandırıcılık veya sahtecilik gibi suçlar söz konusu ise, savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir. Bu durumda, ceza davası süreci başlatılır. Uygulamada, dolandırıcıların ödeme yapacak varlıkları olmaması sebebiyle uğranılan maddi zarara bir katkısı olmasa da, suçlunun cezasını çekmesi ve hukuk yargılamasına delil teşkil etmesi açısından muhakkak şikayetçi olunması tavsiye edilir.
İhtiyati tedbir kararı ve Tazminat Davası: Banka şikayetinin sonuç vermemesi durumunda, Bankanın kusuru nedeniyle oluşan zararların tazmini için hukuk mahkemelerinde dava açılabilir. Bu dava ile kredi ödemelerin durdurulması ve ödenen bedellerin iadesi istenebilir.
KVKK Başvurusu: Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesi durumunda, Kişisel Verileri Koruma Kurumu’na şikayette bulunulabilir.
5. Sonuç ve Tavsiyeler
Banka yoluyla dolandırılan veya bilgisi dışında borçlandırılan kişiler, hukuki haklarını kullanarak mağduriyetlerini giderebilirler. Bu süreçte, özellikle zaman aşımı sürelerine dikkat edilmeli ve deliller titizlikle toplanmalıdır. Emsal kararlar, benzer durumlarda mahkemelerin nasıl karar verebileceği konusunda yol gösterici olabilir. Bu nedenle, hukuki süreçlerde mutlaka bir avukattan destek alınması önerilir.
